FAQ

Informatyka śledcza to dziedzina zajmująca się pozyskiwaniem, analizą i zabezpieczaniem danych cyfrowych, które mogą stanowić dowód w postępowaniu sądowym lub wewnętrznym dochodzeniu firmowym.

Stosuje się ją m.in. w przypadkach:

• wycieku informacji z firmy,
• oszustw finansowych i nadużyć pracowniczych,
• cyberataków,
• ustalania źródeł włamań do systemów,
• odzyskiwania utraconych danych.

Proces informatyki śledczej musi zachować ciągłość dowodową (chain of custody) i odbywać się zgodnie z procedurami zapewniającymi integralność materiału dowodowego.

Zabezpieczanie dowodów cyfrowych to pierwszy i najważniejszy etap informatyki śledczej.
Celem jest utrwalenie danych w sposób nienaruszający ich treści.

Najczęściej obejmuje:

1. Utworzenie kopii binarnej (bitowej) nośnika danych – np. dysku, telefonu, pendrive’a.
2. Weryfikację integralności za pomocą sum kontrolnych (hash SHA-256/MD5).
3. Dokumentację czynności – opis środowiska, użytego sprzętu i wyników.
4. Przechowywanie w bezpiecznym miejscu, zgodnie z zasadą chain of custody.

Ważne: nie należy uruchamiać urządzenia ani ingerować w dane przed ich profesjonalnym zabezpieczeniem.

Nie zaleca się samodzielnego otwierania ani uruchamiania nośników danych przed przekazaniem ich biegłemu lub specjaliście informatyki śledczej.

Każda ingerencja może:

• zmienić metadane (daty dostępu, modyfikacji, atrybuty systemowe),
• spowodować utratę kluczowych informacji,
• podważyć wartość dowodową materiału w sądzie.

Najlepiej przekazać nośnik w stanie nienaruszonym, a jego analiza powinna odbywać się na kopii bitowej utworzonej przez eksperta.

Dowody cyfrowe mogą pochodzić z niemal każdego urządzenia elektronicznego:

• komputerów i laptopów,
• telefonów komórkowych,
• dysków zewnętrznych i pendrive’ów,
• serwerów i systemów chmurowych,
• urządzeń IoT i przemysłowych systemów sterowania (OT),
• kamer monitoringu i rejestratorów.

Każde urządzenie gromadzące dane może zawierać ślady istotne w postępowaniu śledczym.

Analiza informatyczna polega na przetwarzaniu i interpretacji danych w celu uzyskania informacji technicznych.
Informatyka śledcza to proces oparty na zasadach dowodowych — koncentruje się na zachowaniu, analizie i prezentacji materiału dowodowego w sposób akceptowalny przez sąd.

W skrócie: analiza informatyczna szuka informacji, a informatyka śledcza dostarcza dowodów.

Audyt bezpieczeństwa to proces oceny, jak skutecznie chronione są systemy informatyczne (IT) i przemysłowe (OT).
Obejmuje analizę konfiguracji, polityk dostępu, kopii zapasowych, zabezpieczeń fizycznych i organizacyjnych.

Celem jest wykrycie luk bezpieczeństwa i opracowanie planu naprawczego zwiększającego odporność systemu na ataki.

Najczęstsze błędy to:

• brak segmentacji sieci IT i OT,
• brak kontroli dostępu do urządzeń sterujących,
• przestarzałe oprogramowanie,
• brak monitoringu zdarzeń i logów,
• łączenie sieci OT z Internetem bez zabezpieczeń.

Dobre praktyki to izolacja krytycznych systemów, kontrola tożsamości oraz wdrożenie zasad „least privilege”.

Model Purdue opisuje warstwową strukturę systemów przemysłowych (OT).
Segmentacja polega na podziale sieci na strefy (Level 0–5), aby ograniczyć rozprzestrzenianie się zagrożeń i kontrolować przepływ danych.

Dzięki temu awaria lub atak w jednej strefie nie paraliżuje całego zakładu.
To kluczowa praktyka w bezpieczeństwie infrastruktury krytycznej.

Retainer to stała współpraca z ekspertem lub zespołem bezpieczeństwa w ramach miesięcznego abonamentu.
Zapewnia dostęp do specjalistycznego wsparcia, reagowania na incydenty i doradztwa strategicznego bez potrzeby każdorazowej umowy.

To rozwiązanie dla firm, które chcą mieć cyberbezpieczeństwo jako usługę (Security-as-a-Service).

Testy bezpieczeństwa warto przeprowadzać:

• po każdej istotnej zmianie w infrastrukturze IT/OT,
• po wdrożeniu nowego systemu,
• cyklicznie — minimum raz w roku.

Regularne testy pozwalają wykrywać podatności zanim zrobią to przestępcy.
Najlepsze efekty daje podejście ciągłe (Continuous Security Testing).

Biegły informatyk jest powoływany przez sądy, prokuraturę lub policję w sprawach wymagających specjalistycznej wiedzy technicznej.
Najczęstsze obszary to:

• przestępstwa komputerowe (np. hacking, phishing, ransomware),
• sprawy gospodarcze z analizą danych elektronicznych,
• sprawy cywilne dotyczące własności intelektualnej,
• ustalenia autentyczności dokumentów cyfrowych lub nagrań,
• odzyskiwanie i analiza korespondencji elektronicznej.

Opinia biegłego pomaga sądowi zrozumieć aspekty techniczne dowodów i zdarzeń.

Czas przygotowania opinii zależy od zakresu materiału dowodowego i stopnia złożoności sprawy.
Proste ekspertyzy mogą trwać kilka dni, natomiast analizy obejmujące wiele urządzeń lub systemów – nawet kilka tygodni.

Na długość postępowania wpływają:

• ilość danych do analizy,
• dostępność materiałów źródłowych,
• konieczność rekonstrukcji utraconych danych.

Każda opinia musi być sporządzona z zachowaniem rzetelności i pełnej dokumentacji technicznej.

Komunikacja między sądem a biegłym odbywa się formalnie – poprzez zarządzenia, wezwania lub pisma procesowe.
Biegły może zadawać pytania uzupełniające, wnosić o dostęp do dokumentacji lub uczestniczyć w przesłuchaniach.

W sprawach pilnych sąd może zezwolić na kontakt roboczy, jednak wszystkie ustalenia muszą być potwierdzone pisemnie w aktach.
Celem jest zachowanie przejrzystości i bezstronności postępowania.

Tak, biegły sądowy może sporządzić opinię prywatną – np. na zlecenie firmy, kancelarii prawnej lub osoby prywatnej.
Taka opinia nie jest dokumentem urzędowym, ale może zostać załączona do akt sprawy jako dowód pomocniczy.

Różnica polega na tym, że:

• opinia sądowa powstaje na zlecenie organu procesowego,
• opinia prywatna – na zlecenie strony, ale wykonuje ją ten sam ekspert z odpowiednimi kompetencjami.

Wiarygodność opinii biegłego można ocenić na podstawie:

• kwalifikacji i doświadczenia eksperta,
• jasności i logiczności wywodu,
• zgodności z materiałem dowodowym,
• użytych metod i narzędzi badawczych.

Strona postępowania ma prawo złożyć wniosek o uzupełnienie lub powołanie innego biegłego, jeśli opinia jest niejasna lub niekompletna.

Retainer to stała współpraca w ramach abonamentu, gwarantująca dostęp do specjalisty w określonym czasie i zakresie.
Jednorazowa usługa ma charakter ad-hoc i obejmuje pojedyncze zadanie.

W modelu retainer klient zyskuje:

• priorytetowy czas reakcji,
• stałe wsparcie doradcze i techniczne,
• przewidywalne koszty i plan działań bezpieczeństwa.

To rozwiązanie dla firm traktujących cyberbezpieczeństwo jako proces, a nie incydent.

Typowa umowa doradcza obejmuje:

• zakres współpracy i obszary wsparcia (np. audyt, reagowanie, szkolenia),
• SLA i czasy reakcji,
• plan testów i raportowania,
• kwestie poufności i odpowiedzialności.

Dobrze skonstruowany kontrakt powinien precyzyjnie określać zakres obowiązków, dostęp do infrastruktury oraz sposób eskalacji incydentów.

W ramach retaineru klient ma zapewnione priorytetowe wsparcie w sytuacji incydentu.
Zespół reagowania analizuje zgłoszenie, lokalizuje źródło problemu i podejmuje działania ograniczające skutki ataku.

Proces zwykle obejmuje:

1. Identyfikację i klasyfikację incydentu,
2. Izolację zagrożonych systemów,
3. Analizę śladów cyfrowych,
4. Raport końcowy z rekomendacjami działań naprawczych.

Tak, większość umów retainerowych obejmuje cykliczne szkolenia i ćwiczenia dla pracowników.
To kluczowy element podnoszenia świadomości i zapobiegania incydentom wynikającym z błędu ludzkiego.

Szkolenia mogą dotyczyć m.in.:

• phishingu i socjotechniki,
• zarządzania hasłami,
• reagowania na incydenty,
• zasad ochrony danych osobowych.

Dobór retaineru zależy od:

• wielkości i branży firmy,
• liczby systemów i użytkowników,
• poziomu ryzyka operacyjnego.

Małe firmy zwykle korzystają z retaineru Basic (monitoring i konsultacje),
średnie – Standard (audyt, testy, IR),
a duże – Pro (pełne SOC i forensics on-demand).

Oferta szkoleń obejmuje m.in.:

• Informatykę śledczą – teoria i praktyka zabezpieczania dowodów,
• Cyberbezpieczeństwo IT/OT – ochrona systemów przemysłowych,
• Audyt ISO 27001 i analiza ryzyka,
• Reagowanie na incydenty (IR),
• Szkolenia menedżerskie i dla użytkowników.

Każde szkolenie jest dopasowane do poziomu uczestników i profilu organizacji.

Szkolenia prowadzone są w obu formatach:

• stacjonarnie – w siedzibie klienta lub w ośrodku szkoleniowym,
• online – z wykorzystaniem bezpiecznych platform wideokonferencyjnych.

Wybór formy zależy od liczby uczestników, tematyki i wymagań sprzętowych.
Zdalne zajęcia są równie interaktywne dzięki praktycznym ćwiczeniom i symulacjom.

Szkolenie z informatyki śledczej obejmuje zazwyczaj:

1. Podstawy prawa dowodowego i procedury zabezpieczania danych,
2. Narzędzia i metody analizy nośników,
3. Analizę metadanych, logów i systemów plików,
4. Sporządzanie opinii technicznej i raportów,
5. Ćwiczenia praktyczne na rzeczywistych przypadkach.

Uczestnicy poznają pełny cykl pracy biegłego informatyka – od zabezpieczenia po raport końcowy.

Tak. Szkolenia są przygotowywane w sposób indywidualny – po analizie potrzeb i poziomu zaawansowania uczestników.
Dzięki temu program może obejmować zagadnienia specyficzne dla danej branży: finansowej, przemysłowej, administracyjnej czy edukacyjnej.

Personalizacja zwiększa skuteczność nauki i realne przełożenie na bezpieczeństwo organizacji.

Tak. Każdy uczestnik szkolenia otrzymuje imienny certyfikat potwierdzający ukończenie kursu wraz z opisem zdobytych kompetencji.
Certyfikat może być wydany w języku polskim i angielskim.

Dokument stanowi potwierdzenie uczestnictwa i może być dołączany do dokumentacji audytowej lub personalnej.